مدیر مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق دفتر تبلیغات اسلامی حوزه با اشاره به چگونگی تبدیل فضای شبکههای اجتماعی جهان به یک جریان بزرگ مذهبی و حسینی برای نمایش عظمت اربعین، به ذکر چند توصیه و سفارش طلایی از طرف حضرات معصومین(ع) درباره اربعین پرداخت و گفت: از بهترین جایگزینها در زمانی که نمیتوان عزاداری حضوری و در جمع انجام داد، تلاوت قرآن، خدمات اجتماعی، قربانی کردن، مواسات و هدیه کردن ثواب آنها به ائمه هدی(ع) است.
مدیر مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در گفتوگو با ایکنا، با اشاره به شرایط ایجاد شده درباره اربعین حسینی(ع) و چگونگی نمایش عظمت و شکوه این مراسم با توجه به محدودیتهای فعلی گفت: به لحاظ اینکه از نظر فقه شرعی و قواعد فقهی اسلام حفظ جان واجب است، چه نسبت به سلامتی خودمان و چه نسبت سلامتی دیگران باید آگاه باشیم و اقدامات پیشگیرانه در جهت حفظ جان انجام دهیم، چراکه این ویروس نسبت به دیگران شدت انتقال بیشتری دارد، لذا مراعاتش ضرورت بیشتری دارد. وی افزود: اگر بین یک امر واجب و امری مستحب تعارض پیدا شد، مستحب باید فدای واجب شود. وقتی که حفظ جان در اسلام واجب و لازم است و پیادهروی و رفتن به زیارت اربعین به صورت حضوری مستحب مؤکد و بسیار هم با عظمت است، اقتضای فقهی و شرعی این است که این مستجب فدای واجب شود به امید اینکه بتوانیم این عظمت را احیا کنیم، لذا این سؤال مطرح میشود، در چنین شرایطی که توفیق حضور نداریم و امکان حضور باعظمت و پررنگ همیشگی مهیا نیست، باید چه کنیم؟
مدیر مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق افزود: وقتی به کتب مستند روایی رجوع میکنیم، میبینم که درباره اربعین چند توصیه و سفارش طلایی از طرف حضرات معصومین(ع) شده که یکی از آنها زیارت حضوری در کربلاست که امسال محقق نشد. توصیه دیگر زیارت از راه دور است؛ یعنی در منزل و هرجایی که هستیم، روز اربعین مستحب است که زیارت اربعین را بخوانیم.
وی ادامه داد: زیارت اربعین جدای از اینکه یک زیارت است یک شناختنامهای هم نسبت به امام حسین(ع) است و عبارات بسیار زیبایی در این ارتباط دارد. آنجا که میگوید: «وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبَادَک من الْجَهَالَةِ و حَیرةِ الضَّلَالَة» در حقیقت امام حسین(ع) را معرفی میکند که حضرت خون و زندگیاش را فدا کرد و همه هستیاش را در راه خدا داد تا مردم، جامعه، دنیا و انسانها را از ذلالت و گمراهی نجات دهد.
ویژگیهای اربعین
حجتالاسلام قطبی تصریح کرد: در واقع زیارتنامه اربعین، نه صرفاً یک زیارتنامه بلکه شناختنامه ویژه امام حسین(ع) است که در هرزمانی که انسان بتواند آن را بخواند، به ویژه در روز اربعین قطعاً از برکات و معنویات حاصل از آن بهرهمند خواهد شد. معمولاً در راهپیمایی اربعین چند ویژگی را دنبال میکردیم و تنها یکی از آن را که حضور است از دست دادهایم و دیگری عرض ارادت به امام حسین(ع) است که از راه دور هم میتوان آن را انجام داد. ویژگی دیگر کسب معرفت است که میتوان از راه دور انجام داد. دیگری توسل به حضرات معصومین است که آنها را هم میتوان از راه دور انجام داد. کار دیگر تعذیت و عزاداری نسبت به واقعهای است که در کربلا اتفاق افتاد و حالت حزن و اندوهی است که در این شرایط بر انسان غالب میشود که این مورد را هم میتوان از راه دور انجام داد و لذا تنها توفیق حضور را نداریم که میتوان با این برنامهها آنها را جبران کرد.
مدیر مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم بیان کرد: علاوه بر اینها مستحبات دیگری هم وجود دارد که میتوان اینها را هم از راه دور انجام داد و پیادهکردن آنها ارزش بالایی دارد؛ ازجمله تلاوت قرآن چه در قالب ختم قرآن و چه در قالب قرائت یک یا چند جز از قرآن و هدیه کردن ثواب این قرائتها به شهدای کربلا، امام حسین(ع) و خانواده ایشان و یا حضرت ابوالفضل(ع) و حضرت زینب(س) است که قطعاً برکت بسیار زیادی دارد.
وی در ادامه داد: یکی دیگر از مستحباتی که تا حدی خلأ توفیق ما را جبران میکند و بر آن تاکید شده، انجام دادن خدمات اجتماعی است. این خدمات شامل قربانی کردن است که به نوعی از بهترین خدمات است؛ این نذورات میتواند صرفاً یک کمک مالی و یا غذایی باشد و یا مانند قربانی کردن باشد که دو ثواب با خود به همراه دارد؛ یک ثواب در خود قربانی کردن است که بین نیازمندان توزیع میشود و دیگری ترویج فرهنگ زیبای کار خیر و مواسات است.
حجتالاسلام قطبی با اشاره به اینکه توجه و توسل به امام حسین(ع) در روز اربعین خیلی ارزشمند است، اظهار کرد: درست است که ما به دلایلی توفیق حضور نداریم، اما فضای مجازی را در اختیار داریم که فرصت بسیار خوبی است که بتوانیم حرکتهای بزرگ و جهانی را انجام دهیم. بهعنوان مثال فرض کنید اگر از جمعیت هشتاد میلیونی کشور، تنها ۱۵ میلیون نفر از نسل جوان و تحصیلکرده که با سیستم شبکههای اجتماعی ارتباط خوبی دارند، بیایند و در دهه صفر یعنی از چند روز مانده به اربعین تا بعد از رحلت پیامبر(ص)، روزی یک عکس و یا محصول رسانهای مناسب و متناسب با این ایام را در فضای مجازی منتشر کنند، بدون اینکه زحمتی ایجاد شود فضای شبکههای اجتماعی جهان به صورت انبوه تبدیل به یک جریان بزرگ مذهبی و حسینی خواهد شد که نه تنها سراسر کشور بلکه موج آن تمام دنیا فرا خواهد گرفت. مدیر مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ادامه داد: ما میتوانیم در ۱۰ روز چیزی حدود ۱۰۰ میلیون تراکنش رسانهای در حوزه اربعین، امام حسین(ع) و موضوعات مذهبی ایجاد کنیم که در نوع خودش بینظیر خواهد بود. این حرکت میتواند عظمتی را که در راهپیمایی اربعین بهدنبال آن هستیم، ایجاد کند و میتوان در همین فضا آن را به نمایش گذاشت. البته این اعداد بخش کوچکی از فعالیتهاست و اگر تمام شیعیان عالم و کل جهان اسلام و تمامی علاقهمندان به امام حسین(ع) این حرکت را انجام دهند میتوان یک عظمت بزرگ را در فضای مجازی آفرید.
وی با بیان اینکه این حرکت به هیچ وجه نیازمند حضور و دخالت دستگاههای دولتی و ارگانها نیست و هر فردی در هر گوشهای از جهان میتواند در این حرکت نقشآفرین باشد، گفت: با این حرکت تمام شیفتگان امام حسین(ع) و نهضت ایشان به نوعی عرض ارادت خودشان را در قالب آنچه که در توان دارند آن هم در قالب رسانهای و مردمی به آستان حسینی نشان میدهند.
فضای مجازی میدانی برای جبران خلأها
حجتالاسلام قطبی تأکید کرد: فضای مجازی میتواند میدانی برای جبران خلأهایی باشد که در این خصوص از ما گرفته شده است. البته اصل اربعین و پیادهروی آن در عراق شکل گرفته و شروع شده و موکبها برقرار است و جمعیت در حال حرکت هستند، اما تعداد کمتری به واسطه محدودیتهای کرونایی حضور خواهند داشت، لذا ما باید از ظرفیت فضای مجازی استفاده بکنیم. مدیر مرکز ملی نوآوری و خلاقیت اشراق دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در ادامه با بیان اینکه دعا و زیارت در روز اربعین را نباید فراموش کنیم و سعی کنیم صدقه بدهیم و کارهای خیر انجام دهیم و ثواب آن را به حضرات معصومین(ع) هدیه کنیم، گفت: یقیناً عنایت خداوند هم شامل حال ما خواهد شد. وجود، نور و حضور امام حسین(ع) در کل عالم است. درست است که بودن در کربلا و حضور در کنار ضریح حضرت عظمتی بزرگ است، اما این بدین معنا نیست که اگر از دور دست، کسی سلام داد جواب سلامش را نشوند و آن را ندید بگیرند. قطعاً همه عرض ارادتها و سلامها خدمت حضرت خواهد رسید، چراکه حضرت یک شعاع عالمگیر دارد.