پایگاه جهانی زیارت اربعین پایگاه جهانی زیارت اربعین، اربعین ، زیارت ، عرفه ، امام حسین ، کربلا ، مرز مهران ، مرز چذابه ، مرز خسروی ، مرز شلمچه ، مرز عراق
نوشته های مشابه
حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی وافی با بیان اینکه طغیان در برابر ظلم در ذات عاشورا وجود دارد و به همین دلیل پیروان ادیان دیگر به آن علاقه‌مند می‌شوند، گفت: کسی که با عاشورا آشنا می‌شود موضع تهاجمی و مطالبه‌گرانه دارد و بدین ترتیب حکومتهای ظالم احساس خطر می‌کنند.
به گزارش ایکنا، واقعه عاشورا در دل تاریخ تاریک حاکمیت ظالمان رخ داد، ولی بیشتر از هر واقعه تاریخی بر دل انسان‌های آزاده نشست. البته عده‌ای خواسته و ناخواسته درصدد برآمدند که غرض‌ورزانه آن را به حرکتی برای منافع شخصی و گروهی تقلیل دهند و برخی هم دلسوزانه بر تب و تاب آن افزودند.
در این‌باره حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی وافی، رئیس بنیاد بین‌المللی صحیفه سجادیه و از فعالان هیئات و مجالس عزاداری، در گفت‌وگو با ایکنا، به سؤالاتی در این زمینه پاسخ داد که متن آن را می‌خوانید.
ایکنا ـ قرائت‌های مختلفی درباره تاریخ عاشورا وجود دارد و در هر دوره‌ای علل و انگیزه‌ای متفاوت برای نهضت سیدالشهدا(ع) گفته شده است. آیا می‌توان گفت که کدام قرائت به حقیقت نزدیک‌تر است؟
تجلی فرهنگ شیعی را در ایام عزاداری عاشورا به وضوح می‌بینیم. این مناسک عمق باورهای شیعه و نیز احساسات و عواطف را نشان می‌دهد. با وجود اینکه عاشورا نقطه ثقل فرهنگ تشیع است، ولی بنا نیست که یک قرائت و نگاه بر این واقعه حاکم باشد، زیرا نهضت عاشورا خصوصیت فراگیری دارد و سبب می‌شود که فرق و مذاهب گرد عاشورا جمع شوند و این حُسن است. نباید به دنبال کوچک‌سازی این واقعه باشیم. عاشورا زمینه‌ای برای تشکیل اجتماعات ناهمگن را فراهم میکند. به همین دلیل کسانی بر سر سفره نهضت امام حسین(ع) می‌نشینند و مبارزه با ظلم را پی می‌گیرند و نیز کسانی برای ایجاد صلح با الهام از این واقعه می‌کوشند. امروزه عده‌ای به این واقعه می‌پردازند و از آن نکات تربیتی، آموزشی و فرهنگی مد نظر خود را استخراج می‌کنند.
ایکنا ـ برخی معتقدند که در اعصار و قرون مختلف ماجرای عاشورا از سوی برخی جریانات و حکومت‌ها مصادره به مطلوب شده است و حتی حاکمان پلید و ظالم از آن به نفع خود بهره برده‌اند. دیدگاه شما در این‌باره چیست؟
ممکن نیست کسی قیام امام حسین(ع) را تکریم نکند. هیئت‌ها، شخصیت‌ها و متولیان نقش مهمی دارند، مثلا آیت‌الله سیدنورالدین حسینی الهاشمی، که در شیراز مرجعیت اجتماعی و فقهی داشت، معتقد بود که وقتی یک هیئت واقعی وجود دارد که عده‌ای زیر پرچم آن راه بیفتند و جریان‌سازی کنند، وگرنه بدون حرکت و جریان‌سازی یک محفل و مجلس است؛ یعنی هیئت نمی‌تواند بی‌طرف و سکولار باشد. کسی که با عاشورا آشنا می‌شود موضع تهاجمی و مطالبه‌گر دارد و بدین ترتیب حکومتهای ظالم احساس خطر می‌کنند. در ذات فرهنگ عاشورا طغیان در برابر ظلم وجود دارد، حال حکومت‌هایی که دموکراتیک نبوده‌اند تلاش کرده‌اند که این مسیر را حذف کنند و اگر این قدرت را ندارند، آن را خنثی کنند.
حکومت‌هایی که به دنبال تحریف عاشورا بودند با عزاداری مخالفت نکردند و حتی در این مجالس حضور داشتند ولی عزاداری سکولار را ترویج می‌کردند که در آن شور مقابله با ظلم نیست. البته گاهی هم هدف حکومت‌ها تقابل و تحریف نبوده است، بلکه تمایل داشته‌اند که هیئت‌ها و مراسم عزاداری، برای دستیابی به آرمان‌ها و اهداف به حاکمیت کمک کنند که از آنها با عنوان «هیئت‌های انقلابی» نام می‌بریم. البته برخی جامعه‌شناسان از این هیئت‌ها با عنوان «هیئت‌های ولایی» نام می‌برند که مراد از واژه «ولایی» ولایت فقیه است. مقام معظم رهبری بر سرودن اشعار اعتراضی علیه سوء مدیریت‌ها و رواج فساد و فحشا تأکید می‌کنند. تضعیف این نگاه درست نیست و نمی‌توان آن را با برخی از سوء استفاده‌ها از عاشورا یکی دانست. البته متاسفانه مراسم عزاداری در کشور به گونه‌ای است که مجالی به این اشعار نمی‌دهد.
ایکنا ـ مقاتل و کتب زیادی در مورد واقعه عاشورا نوشته شده است. آیا معیاری برای سنجش اعتبار آنها وجود دارد؟ معتبرترین مقاتل کدام‌اند؟
برخی کتب در مورد سیدالشهداء(ع) نوشته شده و ذیل آن مقتل هم هست، ولی برخی نیز فقط درباره شرح واقعه عاشورا و مصائب آن است. در عمده مقاتل از شروع قیام امام تا رسیدن خاندان اهل بیت(ع) به مدینه مطالبی نگاشته شده است. تعداد کمی مقتل نگاشته شده که از نظر محتوا معتبر هستند و بقیه کتب از روی آنها نوشته شده است. برخی روایت تاریخی دارند که به مقاتل روایی معروف هستند، ولی برخی در کنار نقل تاریخ، تحلیل هم دارند؛ یعنی غیر از بازخوانی، به شبهات و پرسش‌هایی پرداخته و نظر خود را بیان کرده‌اند. بخشی از مقاتل هم ذوقی‌اند، یعنی نویسنده برداشت‌های خود را به دلیل انس با واقعه نوشته است. برخی هم مکاشفه و کرامات خود را در تحلیلشان آورده‌اند.
مقاتل قابل توجهی هم در سبک ادبی هستند؛ یعنی واقعه را در قالب نظم و نثر بیان کرده‌اند. فقط بخشی از این مقاتل معتبرند، چون باید دلالت و سلسله راویان اخبار بررسی شود. در این میان مقاتل قرن چهارم یعنی بخشی از ارشاد شیخ مفید، مقاتل الطالبیین و مقتل ابی‌مخنف اهمیت ویژه دارند. البته مقتل اصلی ابی‌مخنف در دسترس نیست و مقتل کنونی بخشی از آن است. چند نفر از عاشوراپژوهان مقتل ابی‌مخنف را بازسازی کرده‌اند و معتبرترین مقتل همین متن بازسازی شده ابی‌مخنف است.
ایکنا ـ برخی نقل‌ها در تاریخ عاشورا وجود دارد که شاید با عقل و منطق جور در نمی‌آید، مثلاً امام حسین(ع) به تنهایی چند هزار نفر از سپاه دشمن را نابود کرد. آیا چنین مطالبی قابل دفاع است؟
قطعا چنین مطالبی در مقتل ابی مخنف وجود ندارد یا تعبیری که «خده علی خده» یعنی امام صورتشان را به صورت علی اکبر(ع) گذاشتند در مقتل ابی‌مخنف وجود ندارد. نحوه آب آوردن از سوی قمر بنی هاشم هم نیست. اگر کسی بخواهد مقتل معتبر بخواند ملهوف سیدبن طاووس مطالبی دارد که در مقاتل قبلی نیست و کتاب ارشاد شیخ مفید برگرفته از همین مقتل است. مقام معظم رهبری یک بار در خطبه نماز جمعه روضه‌ای خواندند که برگرفته از کتاب ارشاد شیخ مفید و مقتل ابی‌مخنف بود. ممکن است بعدها مطالبی به مقاتل اضافه شده باشد، زیرا نویسنده منابعی داشت که امروز در دسترس ما نیست.
اگر مداحان و وعاظ نمی‌خواهند از مقتل معتبر استفاده کنند، حداقل از مقاتل مستند بهره ببرند. متأسفانه گاهی نکاتی مانند تعداد کشته‌شدگان و سبک جنگیدن بیان می‌شود که اصل آن در مقاتل معتبر و مستند وجود ندارد. مرحوم شیخ عباس قمی، محدث نوری و سیدبن طاووس در این باره کار کرده‌اند و در کامل الزیارات ابن قولویه نیز مواردی بیان شده است.
