پایگاه جهانی زیارت اربعین پایگاه جهانی زیارت اربعین، اربعین ، زیارت ، عرفه ، امام حسین ، کربلا ، مرز مهران ، مرز چذابه ، مرز خسروی ، مرز شلمچه ، مرز عراق
نوشته های مشابه
از کتاب شریف «عیون اخبارالرضا» باید هم‌ردیف نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه یاد کرد، در کتب حدیثی وقتی به کتاب کافی می‌رسیم، می‌بینیم که احادیث موضوعی چیده شده است.
کتاب نهج‌البلاغه تمام احادیث امام علی(ع)، صحیفه سجادیه تمام دعا‌های امام سجاد(ع) و کتاب «عیون اخبارالرضا» تألیف شیخ صدوق هم تمام کلمات امام رضا(ع) را شامل میشود.
با توجه به اینکه به نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه توجه شده است، اما «عیون اخبارالرضا» نه در دانشگاه‌ها، نه در حوزه‌های علمیه و نه در آستان قدس رضوی جزء کتاب‌های درسی نیست و این بی‌توجهی به مواریث اسلامی است که جای توجیه ندارد.
oyoonمحمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی مشهور به شیخ صدوق، عالم بزرگ شیعی قرن چهارم هجری قمری است.از این عالم بزرگ آثار بسیاری به جای مانده است. ابن‌بابویه از دو نظر بسیار اهمیت دارد؛ یکی آن‌که او از بزرگ‌ترین محدثان شیعه در عصر غیبتِ کبراست و از ۲۵۰ محدث روایت نقل کرده و حدود ۴۵۰ کتاب و رساله دارد که مبنای همة آنها روایت است، همچنین او یکی از کتب اربعة شیعه را، به نام مدینۀ‌العلم، نوشته است. ابن‌بابویه، همزمان با کلینی و پیش از شیخ طوسی، جمع‌آوری و تنظیم و دسته‌بندی روایات شیعه را آغاز کرد و بدین ترتیب، مانع پراکندگی و از دست‌رفتن آنها شد، این عالم بزرگ همچنین در تبیین عقاید شیعی و طرح‌ریزی نظام عقیدتی و کلامی شیعه در پرتو روایات امامان شیعه نقش بسیار مهمی ایفا کرده است.
«مدینۀ‌العلم،من لایحضره الفقیه،معانی الاخبار،امالی،علل الشرایع،کمال‌الدین و تمام النعمة» و «الاعتقادات »از آثار این عالم بزرگ جهان تشیع هستند.
این نسخه از کتاب عیون اخبار الرضا توسط حمید رابعی با دستخط منسوب به آن حضرت که از قرآن منسوب به امام رضا علیه السلام در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی با شماره ۱۵۸۶ نگهداری میشود اقتباس شده نگارش شده است
احادیث کتاب عیون اخبار الرضا ، یا گفته‌های خود امام رضا(ع) است و یا احادیثی است که او از امامان پیش از خود، روایت کرده است. این اثر از منابع مهم شیعه در موضوعات فقهی، اخلاقی ، سیره و کلامی به شمار می‌رود و در میان علمای شیعه به عیون الأخبار شهرت دارد. و در ۶۹ باب به شرح زیر توسط شیخ صدوق تالیف شده است
- علّت ملقّب شدن حضرت علیّ بن موسی علیهما السّلام به رضا
- آنچه در باره مادر گرامی آن حضرت علیه السّلام و اسم ایشان روایت شده است.
- زمان ولادت حضرت رضا علیه السّلام.
- تصریح و نصّ امام کاظم علیه السّلام در باره امامت و وصایت فرزندشان حضرت رضا علیه السّلام که ۲۸ یا ۲۹ مورد آن ذکرخواهد شد.
- نسخه وصیّت حضرت موسی بن جعفر علیهما السّلام.
- نصوص و تصریحات در باره امامت حضرت رضا علیه السّلام در ضمن دوازده امام علیهم السّلام.
- گوشه هایی از تاریخ امام کاظم علیه السّلام با هارون الرّشید و موسی بن مهديّ.
- اخباري که در باره صحّت وفات امام کاظم علیه السّلام روایت شده است.
- ساداتی که هارون الرّشید، بعد از به قتل رساندن امام کاظم علیه السّلام همگی را در یک شب به قتل رساند و اینان غیر از ساداتی هستند که در سائر اوقات به قتل رسیدند.
- علّت توقّف واقفه بر امام کاظم علیه السّلام و عدم قبول امامت رضا علیه السّلام
- اخبار و خطبهاي که از حضرت رضا علیه السّلام در باره توحید رسیده است.
- مناظره امام رضا علیه السلام با اهل اذیان ذرباره توحید در حضور مامون
- مناظره امام رضا علیه السّلام با سلیمان مروزيّ عالم خراسان در باره توحید، در حضور مأمون.
- مناظره دیگري از امام رضا علیه السّلام با اهل سائر ادیان و جوابی که به علیّ بن محمّد بن جهم در باره عصمت انبیاء علیهم السّلام داده اند.
- مناظره دیگري از حضرت رضا علیه السّلام با مأمون در باره عصمت انبیاء.
- سخنان حضرت رضا علیه السّلام در باره اصحاب الرّسّ
- سخنان حضرت رضا علیه السّلام در باره آیه شریفه.« وَ فَدَیْناهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ »
- سخنان حضرت رضا علیه السّلام در باره حدیث نبويّ:.« أنا ابن الذّبیحین »
- سخنان حضرت رضا علیه السّلام در باره علامات امام.
- سخنان حضرت رضا علیه السّلام در باره صفت امام و امامت و فضل امام و رتبه امام.
- سخنان حضرت رضا علیه السّلام در باره ازدواج حضرت فاطمه علیها السّلام.
- سخنان حضرت علیه السّلام در باره ایمان و اینکه ایمان عبارت است از معرفت قلبی، اقرار به زبان و عمل با اعضاء و جوارح.
- سخنان و مناظره حضرت رضا علیه السّلام با مأمون در باره فرق بین.« امّت » و « عترت »
- سخنان حضرت در باره مرد شامی و سؤالات او از امیر المؤمنین علیه السّلام.
- سخنان حضرت رضا علیه السّلام در باره زید بن علیّ علیه السّلام.
- سخنانی نغز از حضرت رضا علیه السّلام در موضوعات مختلف.
- سخنان حضرت رضا علیه السّلام در باره هاروت و ماروت.
- سخنان حضرت رضا علیه السّلام در مسائل گوناگون.
- آنچه از حضرت رضا علیه السّلام در نعت و وصف حضرت رسول صلی اللَّه علیه و آله نقل شده است.
- سخنان گردآوري شده از حضرت رضا علیه السّلام.
- علل و فلسفه مسائل گوناگون که توسّط حضرت رضا بیان شده است.
- نامه حضرت رضا علیه السّلام به محمّد بن سنان در جواب به سؤالات او در باره علّت و حکمت یا فلسفه احکام مختلف.
- علّت و فلسفه احکامی که فضل بن شاذان، در آخر آن، گفته است آنها را از حضرت رضا علیه السّلام در دفعات مختلف شنیده و جمع نموده است و سپس به علیّ بن محمّد بن قتیبه نیشابوري اجازه روایت آن را داده است.
- مطالبی که حضرت رضا علیه السّلام در باره اسلام ناب و احکام دین براي مأمون نوشتند و نیز اخباري از آن حضرت.
- وارد شدن حضرت رضا علیه السّلام به نیشابور و محلّه و خانهاي که آن حضرت در آنجا منزل کردند.
- سخنان حضرت رضا علیه السّلام در مربعه نیشابور، در حالی که از نیشابور به قصد مأمون که در مرو بود، خارج میشدند.
- خبري نادر از حضرت رضا علیه السّلام.
- خروج حضرت رضا علیه السّلام از نیشابور به طرف طوس و از طوس به سمت مرو.
- دلیل قبول کردن حضرت رضا علیه السّلام ولایت عهدي مأمون را، و نیز مسائلی که در این زمینه اتّفاق افتاد و افرادي که از این مسأله ناراحت بودند و کسانی که از این امر راضی و خشنود بودند و مطالب دیگر، و علیّ بن حسین (علیهم السلام) در این مطلب سخنی دارد.
- استسقاء مأمون به توسّط حضرت رضا علیه السّلام و قدرت نمایی خداوند در قبول دعاي حضرت رضا علیه السّلام و در موردنابود کردن کسی که منکر معجزه حضرت در آن روز شد.
- کارهاي مأمون براي راندن مردم از محضر و مجلس حضرت رضا علیه السّلام و اهانت کردن به آن حضرت و نیز دعاي حضرت رضا علیه السّلام.
- اشعاري که حضرت رضا علیه السّلام در باره حلم و گذشت کردن از مردم نادان و سرزنش نکردن دوستان و محبّت به دشمن،به گونهاي که دوست شود، و نیز رازداري، براي مأمون خواندند. و نیز اشعاري که حضرت رضا علیه السّلام خواندهاند و به عنوان ضرب المثل از آن استفاده نموده اند.
- خلق و خوي پسندیده و کیفیّت عبادت آن حضرت علیه السّلام.
- مناظراتی که مأمون با مخالفین (اهل سنّت) ترتیب میداد و طیّ آن با آنها به مجادله برمیخاست، و به این ترتیب سعی میکرد نظر حضرت رضا علیه السّلام را به خود جلب کند.
- سخنان امام رضا علیه السّلام در بیان کیفیّت معجزات و علم غیب ائمّه علیهم السّلام و نیز ردّ غلاة و مفوّضه
- چهل معجزه از حضرت رضا علیه السّلام.
- معجزه حضرت رضا علیه السّلام در مستجاب شدن دعاي ایشان در مورد بکّ ار ابن عبد اللَّه بن مصعب بن الزّبیر که به آن حضرت ظلم و جفا نمود.و عاقبت همان طور شد که حضرت ،« من بغداد را نمیبینم و بغداد مرا نمیبیند
- معجزه آن حضرت در مورد اینکه فرمود من بغداد را نمیبینم و بغداد مرا نمیبیند و عاقبت همان طور شد که حضرت فرمودند.
- معجزه آن حضرت در مستجاب شدن دعای ایشان در حق برامکه و خبر دادن حضرت در مورد اتّفاقاتی که براي آنها خواهد افتاد و نیز اینکه از طرف هارون به آنها، بدي نخواهد رسید.
- معجزه آن حضرت در پیشگویی این نکته که با هارون در یک مکان دفن خواهند شد.
- خبر دادن حضرت رضا علیه السّلام در باره مسموم و شهید شدن خویش و نیز مدفون شدن در کنار هارون الرّشید.
- فراست حضرت رضا علیه السّلام و تشخیص اهل ایمان و اهل نفاق از یک دیگر.
- آشنائی حضرت رضا علیه السّلام به تمام زبانها.
- معجزه حضرت رضا علیه السّلام در پاسخ دادن به سؤالات حسن به علیّ وشّاء قبل از اینکه او سؤالات خود را مطرح کند و دو معجزه دیگر.
- جواب حضرت رضا علیه السّلام به سؤال ابی قرّة دوست جاثلیق.
- سخنان حضرت رضا علیه السّلام با یحیی بن ضحّاك سمرقنديّ در باره امامت در حضور مأمون.
- گفتار حضرت رضا علیه السّلام با برادرشان زید در موقعی که او بر دیگران حاضر در مجلس فخرفروشی میکرد، و نیز سخنان آن حضرت در باره ساداتی که با سایر شیعه بد رفتاري نمایند و مراقب اعمال خود نباشند.
- آنچه باعث شد تا مأمون، حضرت رضا علیه السّلام را با سمّ شهید کند.
- تصریح حضرت رضا علیه السّلام در مورد امامت امام محمّد تقی علیه السّلام.
- شهادت حضرت رضا علیه السّلام در اثر سمّ دادن مأمون.
- خبر دیگري از طریق شیعه در باره وفات حضرت رضا علیه السّلام.
- سخنان ابو الصّلت هرويّ در باره وفات حضرت رضا علیه السّلام و اینکه سمّ را در دانه انگور به حضرت خوراندند.
- سخنان هرثمۀ بن أعین در باره وفات حضرت علیه السّلام و اینکه سمّ را در انگور و انار به حضرت خوراندند.
- چند مرثیه براي حضرت رضا علیه السّلام.
- ثواب زیارت او طیّ خبري که دعبل بن علیّ خزاعیّ- رحمۀ اللَّه علیه- از حضرت رضا علیه السّلام در مورد حضرت قائم-عجّ ل اللَّه تعالی فرجه- ذکر کرده است و نیز خبر دعبل در موقع مرگش ونوشته اي که بر قبر دعبل دیده شد.
- ثوابی که حضرت رضا علیه السّلام براي زیارت حضرت معصومه دختر امام کاظم علیه السّلام ذکر فرموده اند.
- کیفیّت زیارت حضرت رضا علیه السّلام در طوس.
- زیارتی که از حضرت رضا علیه السّلام براي تمام ائمّه علیهم السّلام نقل شده است و نیز زیارت جامعه دیگري.
- برکات و استجابت دعا و معجزاتی که از این قبر مطهّر، در این روزگار براي مردم ظاهر شده است.
بنا به گفته شیخ صدوق در مقدمه کتاب، زمانی که صاحب بن عباد دیلمی – وزیر وقت و حاکم شیعی آن دوران – در مدح و ستایش علی بن موسی الرضا(ع) اشعاری را می‌سراید و آن را به او هدیه می‌دهد، وی نیز کتاب عیون اخبار الرضا را به پاس زحمات صاحب بن عباد نگاشته و به او اهدا میکند.خود شیخ می‌نویسد:«هدیه‌ای بهتر از این کتاب که از معارف بیکران امام رضا(ع) تألیف شده نیافتم تا در پاسخ دو قصیدۀ ابن عباد بفرستم »
این کتاب دو جلدی در ۶۹ باب تالیف شده و بارها در کشورهای اسلامی مثل لبنان، عراق و ایران به چاپ رسیده است. گفتنی است این کتاب، برای اولین مرتبه در سال ۱۲۷۵ هـ ق، در تهران چاپ سنگی شد.
از آن جهت که این اثر بسیار مورد توجه علما و اندیشمندان اسلامی قرار گرفته است در طول تاریخ افراد بسیاری آن را ترجمه کرده اند؛علامه مجلسی، محمد صالح بن محمد باقر قزوینی، سید علی بن محمد بن اسد الله امام، شیخ محمد تقی بن محمد باقر اصفهانی و مولی علی بن طیفور بسطامی.
میرداماد در مدح این کتاب سروده است:«عیون اخبار الرضا، جلادهنده‌ای است که زنگار غم را از قلب انسان می‌زداید.در تمام روزگار و در نگاه هیچ بیننده‌ای کتابی مانند این کتاب نگاشته نشده است.هر دانشی که بخواهی در آن است و تو را بی‌نیاز میکند.مانند خورشید از نور هدایت می‌درخشد و آرزوی قلب را برآورده می‌سازد.»
عيون اخبارالرضا کتابي ارزشمند و مفيد در شرح و توضيح بسياري از عقايد شيعه است. شيخ صدوق با جمع آوري سخنان و بحث هاي امام رضا(ع)با ديگر انديشمندان آن دوران بسياري از مباحث مهم اسلامي را مطرح کرده است.
این نسخه از کتاب عیون اخبارالرضا همزمان با سالروز شهادت حضرت امام رضا علیه السلام با دستخط منسوب به آن حضرت که از قرآن شماره ۱۵۸۶ کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی اقتباس شده توسط حمید رابعی نگارش و به آستان مقدس رضوی اهدا شده است
